دیدار نوین مغز، اعصاب و روان
از منظر سلامت روان، تفاوت بین عادت و اعتیاد می‌تواند بسیار سردرگم‌کننده باشد. مرزی که این دو عبارت را از هم تفکیک می‌کند، می‌تواند نامشخص بوده و دلایل ایجاد عادت و رفتارهای اعتیادآور می‌توانند از بسیاری جهات هم‌پوشانی داشته باشند. درک تفاوت‌های بین این دو عبارت می‌تواند به ما در تصمیم‌گیری بهتر و جلوگیری از عدم کنترل کمک کند.
عادت چیست؟
عادت را می‌توان به عنوان یک رفتار عادی یا معمول تعریف نمود. که هر چه زمان بیشتری از شروع آن می‌گذرد، کنار گذاشتن آن دشوارتر می‌شود. از جمله بهترین مثال‌های عادت می‌توان به نحوه شروع روز اشاره کرد. عادت‌های شروع روز شامل مجموعه‌ای از اقدامات نظیر مسواک زدن، دوش گرفتن، تهیه قهوه و غیره هستند. به مرور زمان، توالی این رفتارها می‌تواند به امری معمول و همیشگی تبدیل شود. مقاله‌ای در Forbes به بررسی روش‌های ایجاد عادت‌های مثبت یا اعتیادهای عقلانی پرداخت. این نوع از رفتارهای سالم فقط زمانی ظاهر می‌شوند که افراد از رفتارهای خود آگاه هستند. مقاله در مورد مطالعه‌ای است که نشان داد، انسان‌ها به عنوان معتادان منطقی می‌توانند مزایای رفتارهای کنونی خود را با در نظر گرفتن تاثیر آن در آینده ارزیابی کرده و همچنان برای تداوم آن تصمیم بگیرند. زمانی که افراد اطلاعات بیشتری در مورد تاثیر رفتارهای مثبت و منفی بر زندگی خود کسب می‌کنند، تمایل بیشتری برای تعامل در عادت‌های سالم خواهند داشت.
کنار گذاشتن عادت
در این میان، کنار گذاشتن عادت‌ها همزمان با افزایش تعامل با آنها دشوارتر می‌شود. جزمین بیتر (از مرکز اعتیاد) توصیه‌هایی را در مورد کنار گذاشتن عادت‌های بد و ایجاد عادت‌های سالم و خوب ارائه داده است. او توصیه می‌کند که افراد از محدوده راحتی خود خارج شوند. راحتی باعث تقویت عادت‌ها می‌شود، بنابراین، ضروری است افراد سعی کنند رفتارهای ناآشنایی را امتحان کرده و رفتارهای سازنده و سالم‌تری ایجاد کنند.
او چهار هدف اصلی برای ایجاد عادت‌های جدید را توصیه می‌کند:
- در مسیر دستیابی به عادت‌های جدید گام‌های کوچکی بردارید.
- از محرک‌های راحتی که شما را به تداوم عادت وسوسه می‌کنند، پرهیز کنید.
- سعی کنید عادت‌های جدید را جایگزین عادت‌های جدید کنید.
- از افکار خود نابودکننده پرهیز کنید.
اعتیاد چیست؟
اعتیاد قدرت بسیار بیشتری در مقایسه با عادت دارد. در این موارد، افراد در راستای تداوم یک اقدام یا مواد، زندگی خود را قربانی می‌کنند. تعریف کردن اعتیاد بسیار سخت است. انجمن روانپزشکان آمریکا توضیح ساده‌ای از علل بروز رفتارهای اعتیادی ارائه می‌دهد. این سازمان اعلام کرده است که افراد مبتلا به اعتیاد (اختلال سوءمصرف مواد) تمرکز زیادی بر برخی مواد از جمله الکل یا موادمخدر دارند . میزان این تمرکز بیشتر از زندگی آنها است. در نتیجه، افرادی که به چیزی اعتیاد دارند، انواع متفاوتی از تفکر و عملکرد ذهنی را تجربه می‌کنند. افرادی که ویژگی های اعتیادی دارند، گاهی اوقات از مشکل سلامت روانی خود آگاه هستند. اما آنها به رفتارهای پرخطر و مشکل ساز ادامه می دهند.
اعتیاد صرفا به مصرف موادمخدر محدود نمی‌شود. همانطور که در مجله پزشکی پیشگیرانه نیز اشاره شده است، برخی از رفتارها نیز می‌توانند اعتیادآور باشند. محققان اعلام دارند که «افراد مبتلا به اعتیادهای رفتاری، علائم خاصی بروز داده و عواقب تجربه شده توسط اعتیاد به الکل و موادمخدر را تجربه خواهند کرد.»
اهمیت بین عادت و اعتیاد
احتمالا مهم‌ترین تمایز بین عادت و اعتیاد، نحوه امکان‌پذیری انتخاب در رفتارهای شکل‌دهنده عادت است. در اعتیاد، افراد به سختی می‌توانند تصمیم‌گیری کنند . این امر به دلیل وابستگی آنها به یک ماده یا رفتار است. اساساً، این عوامل به سیستم‌های پاداش‌دهی در مغر مربوط هستند که مانع از توانایی اتخاذ تصمیمات منطقی می‌شوند.
بحث در مورد تفاوت‌های بین عادت و اعتیاد برای کارشناسان سلامت روان بسیار شدیدتر شده است. آدی جف (استاد روانشناسی موسسه روانشناسی امروز) به بررسی توانایی افراد در انتخاب عادت‌ها یا اعتیادها پرداخته است. متخصصان سلامت روان به شدت این بحث را به چالش می‌کشند، اما وی به این نتیجه رسیده است که هر دو دیدگاه صحیح هستند. ایجاد عادت بیشتر به انتخاب بستگی دارد، این در حالی است که رفتارهای اعتیادی می‌توانند منشاء عصبی و بیولوژیکی داشته باشند.
